Xembulu Cuenda Ra Ndaahvi
Quɨvɨ can nyií intuhun ra ndaahvi tsitsi cuhu. Maa intuhun ñi maa ra tsihin ñasɨɨhɨ ra tsihin iin sahva luhlu cuví sehe ra. Tan tuhva̱ ra jahá tyiñu, tsaahnyá ra cuhu, tatsí ra itu. Tan yoñi maa sehe yɨɨ ra iyó. Tan ra can, tacan ñi tuhva maa ra jahá tyiñu intuhun ñi maa ra ndihi ñi cuiya. Tan tsicoo̱ tyembu tsitú ra itu. Tsa tsicoo̱ iin quɨvɨ, tan catyí sahva luhlu sehe ra tsihin ra:
―Papá ―catyí tɨ tsihin ra―, ña cu̱atu un ixta, quitsi ndaca maa yu ixta nu cuahán un ―catyí tɨ tsihin ra.
Tacan tan quee̱ ra cuahán ra tsitú ra itu. Tan tsa iyó hora tsa cuhun tsa curumusa ra. Tacan tan tyihi ñasɨɨhɨ ra tyayu urru, quihin ña ixta ticaa̱ ña ixtyin tyayu urru.Tan quihin ña tsi sahva luhlu can tinyii̱ ña tsi tɨ tsitsi tyayu. Tan cuahán tɨ, caahán tɨ tsihin urru:
―Burru, burru ―catyí tɨ.
Tacan tan quita̱ tucu sehe ra cuca. Tsaha̱n ra tsicutyi̱ ra, tan tsiñí ra tsa caahán sahva luhlu can nyií tɨ tsitsi soco tyayu urru. Tan natuhva̱ ra tan nyehé ra tyin yoñi maa nyɨvɨ cuahan tsihin urru can. Tacan tan catyí ra sehe ra cuca:
―Caahán maa juhva urru cuahan ican ―catyí ra. Tacan tan nyehe̱ ra tyin sahva cuví tɨ. Tacan tan quitsaha̱ ra natuhún ra tsihin tɨ. Catyí ra tyin cuñí ra tsi tɨ tsa cuvi ñasɨhɨ ra tsi tɨ. Tacan tan nacaha̱n tɨ tsihin ra tyuvaa can:
―¿Nacaa tsa cuñí un tsi yuhu tan nyehé un tyin sahva cuví yu? Yuhu ña cuví nyico yu catsi un, tan ña cuví nacatya yu jahma un, nduve tyiñu cuví javahá yu. Tan yooho cuñí un tsi yuhu. Yooho cuñí un catsi un. Vaha ca nducu un ñaha, tan ña cahan un tsihin yu ―Catyí tɨ tsihin ra tyuvaa cuca can.
Tacan tan cuahán tɨ tan tsaa̱tɨ nu nyií jutu tɨ. Tan caná tsaa tɨ.
―Na̱ha tyin, na̱ha tyin catsi un ixta –catyí tɨ tsihin jutu tɨ.
Tacan tan tsatsi̱ ra tsahnu can ixta. Tsaha cuanuhu̱ nyico tɨ. Ityaan nyico. Tacan ñi tsicá maa tɨ ndɨhɨ quɨvɨ, tan ra tsahnu can ña cutuñú ca iñi ra tsa curumusa ra. Tacan ñi, tsicá maa tɨ ndɨhɨ quɨvɨ. Tacan tucu ra tyuvaa cuca can, ndɨhɨ quɨvɨ jahá cuenda ndɨhɨ tucu ra tsi tɨ.
Tacan tan cuví tsa ña cunyeé ca iñi sahva luhlu can. Tan iin tseñi ndɨhɨ cuxiñi tɨ tsihin jutu tɨ, tan quitsaha natuhún tɨ, nyaá tɨ nu mesa. Tan catyí tɨ:
―Papá. Tacan tan catyí jutu tɨ: ―¿Náa sehe yu? ―catyí ra.
Tan nacahan tɨ
―Iyó iin rayɨɨ caahán tyin cuñí ra tsi yu. Tan catyí ra jatsii sehe tsi tɨ:
―¿Náa cuvi cuñí ra tsi yooho? Tan yooho sahva cuví un. Ña cuvi nyico un, ña cuví nacatya un jahma ra.
Tacan tan tsaa̱ ra tyuvaa cuca tsihin jutu ra tsa tsicán ra tsi sahva luhlu, cuví ñasɨɨhɨ ra tsi tɨ. Tacan iin tsaha, inga tsaha, tacan tan ndoo̱ tyiñu ra tsa cua tindaha ra tsihin tɨ. Tyaa̱ ra naha quɨvɨ tsa cua tindaha ra, tan tsaha̱ ra naha xuhun tsi ra ndaahvi can tyin cua javaha ra intuhun vehe ra.
Sɨɨ xaan cuñí ra tyuvaa cuanuhú ra tyin ndoo̱ tyiñu ra.
Tacan tan taha̱n tsi quɨvɨ tsa cua tindaha ra tsihin tɨ, tan tsa nduvita̱ intuhun vehe ra ndaahvi jutu sahva luhlu can tsihin xuhun tsa tsaha̱ casa ra.
Tacan tan nanduvi̱ sahva luhlu can intuhun ñaha tyaquɨ tsa cuii. Sɨɨ tsa cuii caa̱ ña can cuvi̱, tan tindaha̱ ra tyuvaa cuca can tsihin sehe ra ndaahvi.
